W obliczu rozczarowujących wyników gospodarczych premier Japonii, Shinzo Abe, prawdopodobnie przedstawi niedługo kolejną decyzję o dalszym poluzowaniu polityki monetarnej. Analitycy nawołują jednak do całkowitej ponownej oceny jego tzw. polityki "trzech strzałek", która ma na celu wydostanie Japonii z niszczącej deflacji oraz stagnacji wzrostu gospodarczego, które od 20 lat stanowią problem dla tej trzeciej największej gospodarki na świecie.
Trzystopniowy program polityki gospodarczej premiera Abe, zwany także Abenomics, obejmuje poluzowanie polityki monetarnej, bodźce fiskalne oraz reformy strukturalne. Program ma na celu zakończenie długotrwałej deflacji kraju oraz ożywienie spowolnionego wzrostu gospodarczego. Bodźce finansowe, jak widać na przykładzie zwiększenia wydatków publicznych na infrastrukturę oraz reformy strukturalnej w postaci zwiększania udziału kobiet w sile roboczej, w niewielkim stopniu przyczyniły się do ożywienia gospodarczego. Co więcej, jak wynika z niskich wskaźników ekonomicznych, wysiłki związane z łagodzeniem polityki pieniężnej mające na celu walkę z deflacją poprzez program zakupu aktywów przez Bank Centralny Japonii oraz negatywną politykę stóp procentowych, również okazały się nieskuteczne.
W drugim kwartale bieżącego roku japońska gospodarka utknęła w martwym punkcie, a wskaźniki ekonomiczne okazały się niższe niż oczekiwano. W 2014 roku wartość jena nieznacznie spadła, co pomogło ożywić gospodarkę napędzaną eksportem oraz przyczyniło się do rozwoju turystyki, ale prawda jest taka, że jak wynika z danych, wzrost PKB od 2009 r. wciąż znajduje się na poziomie 0-0,5%.
Jak podaje BBC, wyniki z drugiego kwartału 2016 r. wskazują na to, że w ciągu tych trzech miesięcy PKB wzrosło w ujęciu rocznym o 0,2%, przy czym oczekiwano, iż wzrost ten wyniesie 0,7%. Odnotowano także znaczne spowolnienie wzrostu w porównaniu z pierwszym kwartałem tego roku (2%). Inne wskaźniki podkreślają upadające inicjatywy, gdyż prywatna konsumpcja, która stanowi około 60% PKB, wzrosła w drugim kwartale o jedynie 0,2%, podczas gdy w pierwszym kwartale wzrost ten wyniósł 0,7%. W obliczu tych panujących fatalnych warunków gospodarczych, krytycy twierdzą, iż program Abenomics jest nieskuteczny w zapewnianiu środków stymulujących do rozruszania zatrzymanej gospodarki.
W artykule na stronie BBC czytamy: "głównym celem Abenomics była fundamentalna reforma gospodarki, czyli rozwiązanie problemów dotyczących jej tradycyjnych elementów blokujących wzrost, jednak niewiele się pod tym względem zmieniło". Dalej możemy przeczytać, iż "gospodarka unosi się w zasadzie na fali monetarnych środków stymulujących, ale jak tylko wytraci ona impet, kraj powróci do stanu wyjścia". Japonia wciąż zwiększa wydatki rządowe i posiada obecnie największy dług publiczny z krajów uprzemysłowionych. Jeśli wkrótce Japończycy nie rozruszają swojej ospałej gospodarki i nie dokonają ponownej oceny swoich priorytetów polityki gospodarczej, może to doprowadzić do nieodwracalnych szkód.
Większość uwagi skupiają wysiłki japońskiego rządu dotyczące polityki monetarnej i fiskalnej, a teraz, jak wspomniano na początku, premier Abe przymierza się do wprowadzenia kolejnych reform łagodzących. Jednakże to, co mogłoby uratować słabnące wysiłki Abenomics i ożywić gospodarkę, to reformy strukturalne lub demografia japońskiej gospodarki.
Społeczeństwo Japonii jest jednym z najszybciej starzejących się na świecie. Bez reformy imigracyjnej bądź sposobu na to, aby starsze pokolenie pracowało dłużej, popyt konsumpcyjny nie będzie się zwiększał, a powolny wzrost nadal będzie stanowić plagę japońskiej gospodarki. Jeśli premier Abe nie skupi się na głęboko zakorzenionych, strukturalnych wadach japońskiej gospodarki, poluzowanie polityki monetarnej oraz zwiększanie wydatków rządowych mogą zwiększyć problemy z jakimi ma do czynienia ten kraj.
Aby program Abenomics odniósł sukces oraz przeciwstawił się narastającej krytyce jaka kierowana jest pod jego adresem, premier Abe będzie musiał zająć się wieloma kwestiami wykraczającymi poza rosnące wydatki publiczne oraz negatywną politykę stóp procentowych. Jeśli rząd naprawdę chce poprawić sytuację gospodarki kraju oraz nie pozwolić, aby Abenomics poszedł w odstawkę, będzie on musiał skupić się również na problemie zmian demograficznych, które wyniszczają rynek pracy.
Źródła:
https://www.bloomberg.com/view/articles/2016-08-11/abenomics-won-t-work-and-that-s-ok
http://www.japantimes.co.jp/opinion/2016/06/11/commentary/abenomics-failure-curse-japanization/#.V7XdipMrKHo
http://business.financialpost.com/news/economy/japan-in-transition-world-watching-to-see-if-abenomics-works
http://www.todayonline.com/business/japans-economy-stalls-april-june-casts-shadow-over-abenomics
http://www.japantimes.co.jp/opinion/2016/06/11/commentary/abenomics-failure-curse-japanization/#.V7XdipMrKHo