Nowoczesna Teoria Pieniądza (ang. Modern Monetary Theory, MMT) to zaliczana do nurtu postkeynesowskiego teoria ekonomiczna, która wzbudza strach w politycznym establishmencie ze względu na rosnącą popularność wynikającą z pogłębiającej się nierówności. Twórcy MMT, a więc m.in. Warren Mosler, Stephanie Kelton oraz Randall Wray, stali się prawdziwymi sensacjami popkultury. Niemniej jednak, Nowoczesna Teoria Pieniądza zbiera negatywne opinie zarówno ze strony mainstreamowych naukowców, jak i prawicowych oraz lewicowych polityków. Prawica przekonuje, że MMT to radykalny przepis na totalitarny socjalizm, podczas gdy lewica uważa, że jest to technokratyczny przekręt poprzedzający opisywany przez Marksa bunt klas. Tymczasem to zwykła teoria naukowa, taka sama jak teoria względności czy ewolucji: obiektywnie opisuje sposób działania nowoczesnego systemu gospodarczego. Nowoczesna Teoria Pieniądza zyskała wsparcie zarówno wśród szarych postępowców, jak i managerów z Wall Street.
Krytycy często przedstawiają ją jako skomplikowany i złożony twór, podczas gdy w rzeczywistości opiera się ona na kilku prostych założeniach:
1. Niezależne pieniężnie państwo zawsze jest w stanie dopełnić finansowych zobowiązań.
2. Niezależne państwo w pierwszej kolejności wydaje, a dopiero zbiera podatki, co z biegiem czasu skutkuje powstaniem krajowego długu bądź oszczędności.
3. Wydatki niepodległego państwa ograniczone są nie wypływami podatkowymi, ale realnymi zasobami i inflacją.
4. Bank centralny ma monopol na ustalanie cen i to on wyznacza poziomy stóp procentowych.
5. Recesje i depresje są wynikiem publicznej nadwyżki bądź prywatnego długu.
6. Podczas naprawy gospodarczej lepiej sprawdza się korekta budżetowa niż polityka monetarna.
7. Rozwinięte gospodarki radzą sobie lepiej ze słabo uregulowanym wolnym handlem i dużymi deficytami handlowymi, ponieważ import to realne zyski, podczas gdy eksport to realne koszty.
Nowoczesna Teoria Pieniądza stała się popularna wśród politycznych aktywistów i managerów finansowych. Warto podkreślić, że najważniejszy filar MMT to prognozowanie i wyjaśnianie, często wbrew panującym w mainstreamie poglądom. Badacze zajmujący się tą teorią przewidzieli i wytłumaczyli niepewny rozwój i ekonomiczne nieszczęścia strefy euro. Oprócz tego jako pierwsi zrozumieli, że luzowanie ilościowe i polityka zerowych stóp procentowych zmniejszy inflację i wspomoże wzrost dolara (USD). Dokładnie wiedzieli, że działania Obamy i cięcia podatkowe Trumpa nie wywołają wysokiej inflacji. Łatwo zatem pojąć, dlaczego ludzie, którym nie podoba się obecny mainstreamowy konsensus ekonomiczny, uważają Nowoczesną Teorię Pieniądza za atrakcyjną. Mosler, Jan Hatzius z Goldman Sachs (NYSE: GS), Richard Koo z Nomury (NYSE: NMR) czy Paul McCulley z Pimco wykorzystali spostrzeżenia wynikające z MMT, dzięki czemu zarobili naprawdę wielkie pieniądze.
Według przeciwników Nowoczesna Teoria Pieniądza to "magiczne drzewo, na którym rosną pieniądze". Jest to mylne stwierdzenie. MMT to nowatorska idea odpowiadająca na pytanie: "jak zapłacić za?". Inspirowały się nią osoby stojące za pomysłami takimi jak uniwersalna opieka medyczna, gwarancja pracy, darmowa edukacja wyższa i Zielony Nowy Ład. Wprawdzie Wall Street nie zgadza się z wszystkimi propozycjami zaczerpniętymi z Nowoczesnej Teorii Pieniądza, ale przemysł finansowy może wykorzystać je jako podstawę kontrariańskiej tezy tradingowej, a także do lobbowania na rzecz sprzyjającego ustawodawstwa. To ważny i potrzebny bodziec dla zmian w publicznej debacie o polityce.
Autor nie zajmuje pozycji w żadnym z wyżej wymienionych papierów wartościowych.