W przypadku akcji płynność jest zazwyczaj definiowana w kontekście wolumenu obrotów, a także częstotliwości zmiany tego wolumenu. Na rynku akcji dla inwestorów i traderów im większa płynność, tym lepiej. W przypadku funduszy ETF jest jednak więcej czynników, które trzeba wziąć pod uwagę, żeby określić ich płynność.
Po pierwsze, fundusze ETF nie są akcjami. Często chwali się je z powodu ich płynności, a także cech typowych dla akcji, prawda jest jednak taka, że pod względem płynności nie różnią się one zbytnio od akcji.
Jeśli wolumen obrotów danego funduszu ETF nie przekracza określonego poziomu (powiedzmy, że 50 tys. jednostek), będzie on określany jako "płynny" i inwestorzy powinni go unikać, prawda? Wcale nie. Gdybyśmy mówili o akcjach, wtedy powinniśmy się zgodzić z tym stwierdzeniem, jednak w przypadku funduszy ETF, musimy zejść poziom niżej. Kluczem do zrozumienia płynności funduszy ETF jest poznanie różnicy pomiędzy pierwotną a wtórną płynnością funduszy ETF.
Większość inwestorów indywidualnych dokonuje transakcji na rynku wtórnym. W ten sposób można ładnie określić fakt, że inwestorzy obracają jednostkami uczestnictwa w funduszach ETF, które obecnie występują na rynku. Płynność wtórna to płynność, którą możesz obserwować na swojej platformie transakcyjnej. Jest determinowana głównie przez wolumen obrotów jednostek uczestnictwa funduszy ETF, którymi obraca się na rynku.
Niemniej jednak, jedną z kluczowych cech funduszy ETF jest elastyczna podaż ich jednostek uczestnictwa. Jednostki mogą być emitowane lub skupowane w celu neutralizowania zmian popytu na rynku. Płynność pierwotna tłumaczy, jak efektywna jest emisja lub wykup jednostek uczestnictwa funduszy ETF. Płynność na jednym rynku, pierwotnym lub wtórnym, nie jest dobrym wskaźnikiem płynność na drugim rynku.
Kolejnym sposobem na rozróżnienie płynności pierwotnej i wtórnej jest zrozumienie uczestników obu tych rynków. Na rynku wtórnym inwestorzy negocjują pomiędzy sobą lub organizatorem rynku warunki obrotu istniejącymi jednostkami uczestnictwa funduszy ETF dostępnymi na rynku. Dla porównania, inwestorzy na rynku pierwotnym muszą korzystać z pośrednictwa "autoryzowanego uczestnika rynku" (authorised participant, AP), aby zmienić podaż jednostek uczestnictwa funduszy ETF dostępnych na rynku. Możemy tutaj mówić o zleceniu sprzedaży dużego koszyka jednostek uczestnictwa (wykup jednostek) albo o zleceniu kupna dużego koszyka jednostek (emisja jednostek).
Czynniki determinujące płynność pierwotną różnią się od czynników, które decydują o płynności na rynku wtórnym. Na rynku wtórnym płynność jest zazwyczaj pewną funkcją wartości jednostek uczestnictwa funduszy ETF dostępnych na rynku. Na rynku pierwotnym płynność zależy głównie od wartości instrumentów bazowych tych funduszy.
Składając duże zlecenie (mówimy tutaj o dziesiątkach tysięcy jednostek) inwestorzy są czasem w stanie wpływać na płynność na rynku wtórnym za pośrednictwem autoryzowanego uczestnika na rynku pierwotnym i doprowadzając do emisji nowych jednostek uczestnictwa funduszy ETF.
Niestety większość z nas nie obraca dziesiątkami tysięcy jednostek, dlatego jesteśmy skazani na realizowanie transakcji na rynku wtórnym. Musisz pamiętać o tym, że aby ocenić płynność na rynku wtórnym, powinieneś przyglądać się statystykom takim jak średni spread, średni wolumen obrotów, a także wzrost lub spadek cen jednostek uczestnictwa (Czy rynkowa wartość funduszu ETF jest bliska wartości jego aktywów netto?).
Te statystyki przestaną być odpowiednie do oceniania płynności naprawdę dopiero wtedy, gdy będziesz składał zlecenie na blisko 50 tys. jednostek. W przypadku tak dużych transakcji najważniejszym czynnikiem decydującym o tym, jak wysoka jest płynność, jest wartość instrumentów bazowych danego funduszu ETF.
Jeśli jesteś dużym graczem na rynku i regularnie składasz tak duże zlecenia, powinieneś w pierwszej kolejności skontaktować się samodzielnie z emitentem danego funduszu ETF i poprosić o kontakt z jego capital markets desk. Jednym z głównych celów zespołu capital markets desk emitenta jest zapewnienie, że inwestorzy otwierają i zamykają pozycje w funduszach ETF po sprawiedliwych cenach. Może on również służyć pomocą w dostarczeniu analizy płynności instrumentów bazowych funduszu, a także w komunikacji inwestorów z dostawcami płynności.
