W dniu 15 sierpnia minęła rocznica zawieszenia wymienialności dolara na złoto przez Prezydenta Nixona, co w następstwie przełożyło się na upadek systemu Bretton Woods oraz na zmiany funkcjonowania MFW. System ten był pierwszym porozumieniem walutowym na świecie, który został stworzony w wyniku konferencji 44 państw alianckich. Podczas United Nations Monetary and Financial Conference podpisano porozumienie, które miało na celu stabilizację kursów walutowych oraz zachowanie wymienialności dewiz na złoto. Powołano do życia takie instytucje jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, które miały za zadanie zajmować się kwestiami stabilizacji ekonomicznej.

Zgodnie z osiągniętym porozumieniem każdy z krajów objętych systemem miał kontrolować wymianę kursów walutowych w jednoprocentowym przedziale zmienności. Kluczowym czynnikiem było zachowanie przynajmniej teoretycznej wymienialności na złoto, co udało się do czasu załamania systemu w 1971 r. Potrzeba stworzenia porozumienia wynikała z chęci poprawy warunków handlu międzynarodowego oraz zapobiegnięciu ewentualnego powtórzenia podobnych kryzysów gospodarczych, jak ten z 1929 r. zwany Wielkim Kryzysem.

Panika bankowa w czasie Wielkiego Kryzysu.
Panika bankowa w czasie Wielkiego Kryzysu.

Z powodu niepewnej sytuacji na rynkach walutowych przed wojną światową wprowadzono pewne ograniczenia mające na celu zapobieżenie sztucznemu osłabianiu walut w celu poprawy konkurencyjności gospodarek. Specyfika handlu w okresie lat 30. sprowadzała się do stosowania nieformalnych umów czy porozumień w ramach prowadzonej polityki walutowej. Przykładem może być blok szterlingowy, z którego powstała szterlingowa strefa walutowa. Skutkiem takiej sytuacji było blokowanie przepływu kapitału do państw nie będących w danej grupie, co przyczyniało się do zmniejszenia obrotów w handlu międzynarodowym.

Poparcie dla wolnorynkowych zasad przez praktycznie wszystkich uczestników konferencji skutkowało pomysłem wprowadzenia sytemu, który w odpowiedni sposób będzie stymulował sytuację na rynku walutowym oraz zapobiegnie niepożądanej dewaluacji walut. Sekretarz USA, Cordell Hull był zdania, że głównymi przyczynami II wojny światowej była panująca sytuacja gospodarcza, cechująca się dyskryminacją ekonomiczną oraz wojnami handlowymi. Założenia Bretton Woods zostały przedstawione w statucie MFW, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Dolar amerykański został uznany za główną walutą międzynarodową, wymienialną na odpowiedni ekwiwalent złota. Wyznaczono również parytety krajowych dewiz w złocie oraz w dolarach. Ewentualne zmiany mogły zostać dokonane tylko w uzgodnieniu z MFW w przypadku różnic w bilansie handlowym konkretnego kraju.

Spotkanie Międzynarodowego Funduszu Walutowego.
Spotkanie Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Utworzono dwie strefy walutowe obejmujące brytyjskiego funta oraz franka francuskiego, dotyczył on krajów których udział w wymianie handlowej najczęściej dokonywał się w tych walutach. Kolejnym krokiem było powstanie Europejskiej Unii Płatniczej oraz wprowadzenie zewnętrznej wymienialności walut, czyli Europejskiego Układu Walutowego. System przez długi okres cechował się stabilnością, zmiany parytetów dokonano tylko dwa razy, kiedy to deprecjacji uległ funt szterling.

Do upadku systemu przyczynił się znaczny wzrost podaży amerykańskiego dolara w stosunku do ilości złota. Chęć zwiększania rezerw walutowych przez większość krajów w wyniku rozwoju handlu międzynarodowego doprowadziła do zwiększenia popytu na dolara amerykańskiego, który był wygodniejszym środkiem płatniczym niż złoto. Doszło do sytuacji nazywanej dylematem Triffina. Związany jest on z problemem utrzymania odpowiedniej ilości złota w momencie wzrostu handlu międzynarodowego, co przyczynia się do zmniejszonej płynności na rynku. Robert Triffin doszedł do wniosku, że używanie dolara jako rezerwy przez rządy doprowadzi do sytuacji w której to USA nie będą w stanie uzupełnić rezerw złota, co przełoży się na utratę zaufania do amerykańskiej waluty.

Obecnie stosowaną jednostką monetarną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy są Specjalne Prawa Ciągnienia tzw. SDR. Stanowią one aktywa, mające charakter bezgotówkowy, który służy w szczególności do spłat zobowiązań krajów z tytułu obrotów bilansu płatniczego oraz w rozliczeniach międzynarodowych. Ostatnią znaczącą zmianą było wprowadzenie do koszyka walut SDR chińskiej waluty RMB. W obecnym momencie będzie to piąta dewiza stosowana do ustalenia wartości jednostki SDR, obok dolara amerykańskiego, euro, jena, oraz funta brytyjskiego. Upadek systemu Bretton Woods oraz zaprzestanie stosowania parytetu złota doprowadził do stosowania praktycznie w całości pieniądza fiducjarnego, niewymienialnego na konkretne dobra.

Dolar amerykański spełnia rolę głównej waluty międzynarodowej. Stosowany jest jako środek przechowywania wartości oraz stanowi o podstawie rezerw walutowych większości rządów. Udział aktywów denominowanych w dolarze w płynnych aktywach zagranicznych banków centralnych wynosi blisko 50 proc. Jest głównym przedmiotem obrotu na międzynarodowym rynku Forex. Szacuje się, że w ramach operacji wymiany walut dzienne obraca się ponad 5 bilionami dolarów amerykańskich, przez wszystkie instytucje finansowe oraz rządy. Pomimo upadku systemu z Bretton Woods amerykańska waluta utrzymuje wiodącą pozycję na światowych rynkach, przy jednak rosnącej roli takich walut jak euro, funt szterling oraz jen.